Definiowanie oszustw komputerowych i ich rodzaje
Oszustwo komputerowe to nowy typ przestępstwa w polskim prawie karnym2. Zaliczane jest do kategorii przestępstw typowo gospodarczych. Stanowi wyzwanie dla tradycyjnego systemu prawa karnego na tle innych nowoczesnych rodzajów tego typu przestępczości.
Oszustwo komputerowe powoduje niebezpieczeństwo nie tylko dla pojedynczych jednostek użytkujących komputer, ale przede wszystkim dla przedsiębiorstw, a nawet całej gospodarki narodowej.
Autorami tego typu przestępstw są zazwyczaj pracownicy przedsiębiorstw, których system komputerowy został „zaatakowany”.
Nadużycia komputerowe to problem, który staje się coraz bardziej powszechny w polskiej rzeczywistości.
Oszustwo komputerowe jest przestępstwem umyślnym. Może być popełnione wyłącznie w zamiarze bezpośrednim. Ma charakter celowy (kierunkowy)3.
Środowisko internetowe stanowi niewyobrażalny zasięg potencjalnych odbiorców mogących się stać ofiarami oszustw komputerowych4. Anonimowość użytkowników Internetu oraz fakt fałszowania swoich danych stanowi problem na wielką skalę, ponieważ zmniejsza to efektywność mechanizmów identyfikacji.
W cyberprzestrzeni brakuje wszelkich fizycznych atrybutów czyjejś obecności, takich jak: odciski palców, głos, wizerunek5. Jednak wielu przestępców komputerowych pozostawia po sobie wirtualne ślady stanowiące dowód nielegalnego działania, a tym samym umożliwia identyfikację miejsca, w którym działano.
Ofiary przestępstw nie są dokładnie poinformowane, gdzie mogą zgłaszać wypadki popełnienia cyberprzestępstw. Powoduje to dość istotny problem w tego typu naruszeniach prawa. Na dzień dzisiejszy osoby zajmujące się bezpieczeństwem w sieci przegrywają walkę z przestępcami, gdyż większość oszustów, uważa, że działanie wbrew prawu jest niezwykle proste w Internecie6.
Mówiąc o rodzajach oszustw w cyberprzestrzeni należy podkreślić, iż większość z nich przenika się nawzajem i uzupełnia. Dlatego też większość przestępców komputerowych, w momencie stosowania odpowiedzialności karnej, podlega kilkunastu zarzutom7.
W 1997 r. w kodeksie karnym pojawiły się typy przestępstw, których wspólną cechą jest występowanie w nich komputerów i informacji komputerowych (tj. w formie cyfrowej) oraz ścisłe powiązanie z funkcjonowaniem elektronicznego przetwarzania danych8.
Oszustwo komputerowe jest nowym typem czynu zabronionego, opiera się jednak na schemacie tradycyjnego oszustwa, na co w sposób pośredni wskazuje systematyka kodeksu.
Artykuł 287 KK stanowi:
„§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub wyrządzenia innej osobie szkody, bez upoważnienia, wpływa na automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przesyłanie informacji lub zmienia, usuwa albo wprowadza nowy zapis na komputerowym nośniku informacji, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. Jeżeli oszustwo popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego".
Przepisy te zamieszczone zostały w rozdziale XXXV KK „Przestępstwa przeciwko mieniu" zaraz za zakazem typizującym „zwykłe oszustwo".
Przepisy art. 287 — wobec braku propozycji co do ich zmian — zostały uchwalone w wersji identycznej, jaka przedstawiona została w rządowym projekcie ustawy — Kodeks karny (druk sejmowy nr 1274, 1996 r.), nastąpiła tylko zmiana numeracji jednostek redakcyjnych (w projekcie: art. 292).
W projekcie kodeksu w wersji z listopada 1990 r. oszustwo komputerowe ukazało się pod numerem art. 283 w postaci:
„Kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez ukształtowanie programu komputerowego, włączanie do pamięci komputera niewłaściwych lub niepełnych informacji albo przez inne oddziaływanie na przetwarzanie informacji wpływa na wynik opracowania, powodując tym szkodę majątkową innej osobie, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5".
W § 2 jest przewidziane ściganie na wniosek, jeżeli oszustwo popełniono na szkodę osoby najbliższej. Podobnie jak w nowym kodeksie przedstawione zostały również typy kwalifikowane i uprzywilejowane oszustwa komputerowego (art. 284, 286).
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.